Signifo de substantivo
Substantivo estas vortospeco, kiu esprimas objekton kaj respondas je demandoj кто? (= kiu?) , что? (= kio?) :
-
дом
domo
-
шкóла
lernejo
-
кварти́ра
apartomento
-
сосе́д
najbaro
-
подру́га
amikino
-
компью́тер
komputilo
Tia signifo esprimiĝas per sendependaj formoj de genro, nombro, kazo, animeco aŭ senanimeco.
Substantivoj laŭ sia signifo dividiĝas en nominaciojn kaj komunajn substantivojn.
Substantivoj povas esti viraj, inaj aŭ neutralaj, fleksias laŭ kazoj (ekzistas ses kazaj formoj) kaj laŭ nombro (singularaj kaj pluralaj).
Baza formo de substantivo estas singulara nominativo:
-
челове́к
homo
-
студе́нт
studento
-
кни́га
libro
-
рука́
brako
-
окно́
fenestro
-
ме́сто
loko
En propozicioj substantivoj plej ofte estas subjektoj kaj objektoj.
Nominacioj
Nominacioj estas propraj nomoj de apartaj uloj kaj unuopaj aĵoj. Al nominacioj apartenas:
-
familinomoj (kaŝnomoj, kromnomoj)
Петро́в , Толсто́й , Тимофе́ев -
nomoj
Ю́рий , Илья́ , Оле́г -
patronomoj
Алексе́евич , Петро́вич , Алекса́ндрович -
geografiaj nomoj
Москва́ (= Moskvo) , Во́лга (= Volgo) , Байка́л (= Bajkalo) -
astronomiaj nomoj
Земля́ (= Tero) , Луна́ (= Luno) , Со́лнце (= Suno)
Komunaj substantivoj
Komunaj substantivoj estas komuna nomo por ĉiuj homogenaj aĵoj, aperoj, agoj aŭ statoj:
-
дом
domo
-
крова́ть
lito
-
газе́та
gazeto
-
дождь
pluvo
-
стул
seĝo
-
компью́тер
komputilo
Substantivo animita kaj senanimita
Animitaj objektoj estas uzataj kiel nomoj por homoj, bestoj kaj respondas je demando кто? (= kiu?) :
-
оте́ц
patro
-
брат
frato
-
сестра́
fratino
-
студе́нтка
studentino
-
соба́ка
hundo
-
кот
kato
Neanimitaj objektoj estas uzataj kiel nomoj por malvivaj objektoj, objektoj de vegetaĵaro kaj respondas je demando что? (= kio?) :
-
дом
domo
-
ко́мната
ĉambro
-
письмо́
letero
-
сад
ĝardeno
-
бу́ква
litero
-
уче́бник
lernolibro
Genro de substantivo
Ĉiuj substantivoj (ne konsidere tiujn, kiuj ĉiam estas uzataj plurale: но́жницы (= tondilo) , брю́ки (= pantalono) kaj ktp) apartenas al unu el tri genroj: vira, ina aŭ neŭtrala.
-
viraj substantivoj
магази́н (= vendejo) , трамва́й (= tramo) , по́езд (= trajno) , учи́тель (= instruisto) , студе́нт (= studento) , дождь (= pluvo) -
inaj substantivoj
шко́ла (= lernejo) , неде́ля (= semajno) , фотогра́фия (= foto) , учи́тельница (= instruistino) , студе́нтка (= studentino) , тетра́дь (= kajero) -
neŭtralaj substantivoj
ме́сто (= loko) , окно́ (= fenestro) , письмо́ (= letero) , зда́ние (= konstruaĵo) , пла́вание (= naĝado) , иску́сство (= arto)
En rusa lingvo ekzistas tri genroj: ina, vira kaj neŭtrala. En la plimulto da okazoj genron de substantivo oni povas determini laŭ finaĵo.
Viraj substantivoj finiĝas:
-
je konsonanto:
магази́н (= vendejo) , журна́л (= ĵurnalo) , по́езд (= trajno) -
je -й:
музе́й (= muzeo) , трамва́й (= tramo) -
je -ь:
слова́рь (= vortaro) , зверь (= besto) , учи́тель (= instruisto)
Inaj substantivoj finiĝas:
-
je -а:
страна́ (= lando) , газе́та (= gazeto) , шко́ла (= lernejo) -
je -я:
фами́лия (= familinomo) , земля́ (= tero) , неде́ля (= semajno) -
je -ь:
ночь (= nokto) , тетра́дь (= kajero)
Neŭtralaj substantivoj finiĝas:
-
je -о:
де́рево (= arbo) , письмо́ (= letero) , окно́ (= fenestro) -
je -е:
мо́ре (= maro) , кафе́ (= kafejo) , зда́ние (= konstruaĵo)
Kelkaj substantivoj, kiuj finiĝas je -а/-я, apartenas al vira genro se indikas ulojn de vira sekso aŭ al la virina se indikas ulinojn. Tio estas substantivoj de ĝenerala genro:
Pluraloj de substantivoj
Substantivojn oni uzas en singulara aŭ plurala formo.
Singulara formo estas uzata, kiam temas pri unu objekto:
Plurala formo estas uzata, kiam temas pri kelkaj aĵoj:
Kelke da substantivoj oni uzas aŭ nur singulare (singularita tantum), aŭ nur plurale (pluralia tantum).
Substantivoj, kiuj havas nur singularan formon:
-
Nomoj de aroj de samaj uloj, aĵoj (kolektivaj sustantivoj):
молодё́жь (= junularo) , детвора́ (= infanaro) , листва́ (= foliaro) , студе́нчество (= studentaro) , учи́тельство (= instruistaro) , челове́чество (= homaro) -
Nomoj de aĵoj kun materia signifo:
асфа́льт (= asfalto) , бензи́н (= benzino) , желе́зо (= fero) , земляни́ка (= frago) , кероси́н (= keroseno) , каучу́к (= kaŭĉuko) , мёд (= mielo) , молоко́ (= lakto) , свё́кла (= beto) , сталь (= ŝtalo) , рожь (= sekalo) , хло́пок (= kotono) , цеме́нт (= cemento) , фарфо́р (= porcelano) -
Nomoj de eco aŭ atributo:
белизна́ (= blankeco) , зло́ба (= malico) , ло́вкость (= lerteco) , мо́лодость (= juneco) , све́жесть (= freŝeco) , темнота́ (= mallumo) , чернота́ (= nigreco) -
Nomoj de ago aŭ stato:
доста́вка (= livero) , выполне́ние (= plenumado) , удивле́ние (= miro) , изумле́ние (= miro) , внуше́ние (= sugesto) , горе́ние (= brulado) , хожде́ние (= irado) , ходьба́ (= irado) , чте́ние (= legado) , пла́вание (= naĝado) -
Nominacioj kiel propraj nomoj de diversaj aĵoj:
Москва́ (= Moskvo) , Екатеринбу́рг (= Jekaterinburgo) , Во́лга (= Volgo) , Циолко́вский (= Ciolkovskij)
Substantivoj, kiuj havas nur pluralan formon:
-
Nomoj de konsistaj kaj paraj aĵoj:
брю́ки (= pantalono) , весы́ (= pesilo) , воро́та (= pordego) , гра́бли (= rastilo) , ви́лы (= forkego) , кле́щи (= tenajlo) , но́жницы (= tondilo) , носи́лки (= brankardo) , очки́ (= okulvitroj) , пери́ла (= balustrado) , часы́ (= horloĝo) , шо́рты (= ŝorto) , щипцы́ (= pinĉilo) -
Nomoj de materialoj aŭ iliaj restaĵoj:
бели́ла (= blanka farbo) , дро́жжи (= gisto) , духи́ (= parfumo) , консе́рвы (= konservaĵoj) , макаро́ны (= makaronioj) , обо́и (= tapeto) , опи́лки (= segaĝo) , о́труби (= brano) , сли́вки (= kremo) , сухофру́кты (= sekigitaj fruktoj) , те́фтели (= viandbuloj) , хло́пья (= flokoj) , черни́ла (= inko) -
Nomoj de intertempoj, ludoj:
кани́кулы (= ferio) , су́тки (= diurno) , бу́дни (= labortagoj) , ша́хматы (= ŝakoj) , жму́рки (= blindludo) -
Nomoj de agoj aŭ statoj de naturo:
хло́поты (= klopodoj) , вы́боры (= elektado) , перегово́ры (= traktado) , напа́дки (= atakoj) , деба́ты (= debato) , всхо́ды (= ĝermoj) , су́мерки (= krepusko) -
Kelkaj geografiaj nomoj:
Карпа́ты (= Karpatoj) , Соко́льники (= Sokolniki) , Афи́ны (= Ateno) , А́льпы (= Alpoj) , Балка́ны (= Balkanio)
Kazoj de substantivoj
En rusa lingvo ekzistas ses kazoj: nominativo, genitivo, dativo, akuzatovo, instrumentalo kaj prepozicia kazo. Kazon oni difinas laŭ demandoj.
| Kazo | Demando |
|---|---|
|
Именительный
Nominativo
|
кто? (= kiu?) aŭ что? (= kio?) |
|
Родительный
Genitivo
|
кого? (= de kiu?) aŭ чего? (= de kio?) |
|
Дательный
Dativo
|
кому? (= al kiu?) aŭ чему? (= al kio?) |
|
Винительный
Akuzativo
|
кого? (= kiun?) aŭ что? (= kion?) |
|
Творительный
Instumentalo
|
кем? (= per kiu?) aŭ чем? (= per kio?) |
|
Предложный
Prepozicia kazo
|
о ком? (= pri kiu?) aŭ о чём? (= pri kio?) |
Nominativon en propozicio oni ĉiam uzas sen prepozicio:
Ceteraj kazoj nomiĝas nerektaj, ili povas esti uzataj kun prepozicioj:
aŭ sen prepozicioj:
escepte de prepozicia kazo, kiun oni ĉiam uzas kun prepozicioj:
Demandoj кто? (= kiu?) , кого? (= de kiu?) , кому? (= al kiu?) apartenas al animitaj substantivoj:
Kaj demandoj что? (= kio?) , чего? (= de kio?) , чему? (= al kio?) kaj ktp apartenas al senanimitaj substantivoj:
Deklinacio de substantivoj
Deklinacio de substantivoj estas fleksio de vortoj laŭ kazoj. En rusa lingvo ekzistas tri substantivaj deklinacioj.
| Deklinacio | Genro | Singularaj nominativoj finiĝas je |
|---|---|---|
| 1 |
Ina genro Vira genro |
-а, -я |
| 2 |
Vira genro Neŭtrala genro |
mola aŭ malmola konsonanto -о, -е |
| 3 | Ina genro | mola aŭ malmola konsonanto |
La unua deklinacio
Al unua deklinacio apartenas inaj substantivoj kun finaĵo -а/-я en singulara nominativo:
Kaj ankaŭ viraj substantivoj, kiuj indikas homojn, kun samaj finaĵoj:
| Kazoj | Singularo | ||||
|---|---|---|---|---|---|
|
Именительный
Nominativo
|
страна́
lando
|
ю́ноша
junulo
|
земля́
tero
|
семья́
familio
|
ле́кция
leciono
|
|
Родительный
Genitivo
|
страны́
|
ю́ноши
|
земли́
|
семьи́
|
ле́кции
|
|
Дательный
Dativo
|
стране́
|
ю́ноше
|
земле́
|
семье́
|
ле́кции
|
|
Винительный
Akuzativo
|
страну́
|
ю́ношу
|
зе́млю
|
семью́
|
ле́кцию
|
|
Творительный
Instumentalo
|
странóй
|
ю́ношей
|
землё́й
|
семьё́й
|
ле́кцией
|
|
Предложный
Prepozicia kazo
|
(о) стране́
|
(о) ю́ноше
|
(о) земле́
|
(о) семье́
|
(о) ле́кции
|
| Kazoj | Pluralo | ||||
|---|---|---|---|---|---|
|
Именительный
Nominativo
|
стра́ны
|
ю́ноши
|
зе́мли
|
се́мьи
|
ле́кции
|
|
Родительный
Genitivo
|
стран
|
ю́ношей
|
земе́ль
|
семе́й
|
ле́кций
|
|
Дательный
Dativo
|
стра́нам́
|
ю́ношам
|
зе́млям
|
се́мьям
|
ле́кциям
|
|
Винительный
Akuzativo
|
стра́ны
|
ю́ношей
|
зе́мли
|
се́мьи́
|
ле́кции
|
|
Творительный
Instumentalo
|
стра́нами
|
ю́ношами
|
зе́млями
|
се́мьями
|
ле́кциями
|
|
Предложный
Prepozicia kazo
|
(о) стра́нах
|
(о) ю́ношах
|
(о) зе́млях
|
(о) се́мьях
|
(о) ле́кциях
|
La dua deklinacio
Al dua deklinacio apartenas viraj nominativoj sen finaĵoj:
kaj kun finaĵoj je -о, -е:
kaj neŭtralaj kun finaĵoj -о, -е en nominativo en singulara formo:
| Kazoj | Vira genro | ||||
|---|---|---|---|---|---|
|
Именительный
Nominativo
|
инжене́р
inĝeniero
|
магази́н
vendejo
|
ге́ний
genio
|
конь
ĉevalo
|
гвоздь
najlo
|
|
Родительный
Genitivo
|
инжене́ра
|
магази́на
|
ге́ния
|
коня́
|
гвоздя́
|
|
Дательный
Dativo
|
инжене́ру
|
магази́ну
|
ге́нию
|
коню́
|
гвоздю́
|
|
Винительный
Akuzativo
|
инжене́ра
|
магази́н
|
ге́ния
|
коня́
|
гвоздь
|
|
Творительный
Instumentalo
|
инжене́ром
|
магази́ном
|
ге́нием
|
конё́м
|
гвоздё́м
|
|
Предложный
Prepozicia kazo
|
(о) инжене́ре
|
(о) магази́не
|
(о) ге́нии
|
(о) коне́
|
(о) гвозде́
|
| Kazoj | Neŭtrala genro | ||||
|---|---|---|---|---|---|
|
Именительный
Nominativo
|
де́ло
faro
|
село́
vilaĝo
|
по́ле
kampo
|
собра́ние
kunveno
|
|
|
Родительный
Genitivo
|
де́ла
|
села́
|
по́ля
|
собра́ния
|
|
|
Дательный
Dativo
|
де́лу
|
селу́
|
по́лю
|
собра́нию
|
|
|
Винительный
Akuzativo
|
де́ло
|
село́
|
по́ле
|
собра́ние
|
|
|
Творительный
Instumentalo
|
де́лом
|
село́м
|
по́лем
|
собра́нием
|
|
|
Предложный
Prepozicia kazo
|
(о) де́ле
|
(о) селе́
|
(о) по́ле
|
(о) собра́нии
|
|
| Kazoj | Vira genro | ||||
|---|---|---|---|---|---|
|
Именительный
Nominativo
|
инжене́ры
|
магази́ны
|
ге́нии
|
ко́ни
|
гво́зди
|
|
Родительный
Genitivo
|
инжене́ров
|
магази́нов
|
ге́ниев
|
коне́й
|
гвозде́й
|
|
Дательный
Dativo
|
инжене́рам
|
магази́нам
|
ге́ниям
|
коня́м
|
гвоздя́м
|
|
Винительный
Akuzativo
|
инжене́ров
|
магази́нов
|
ге́ниев
|
коне́й
|
гво́зди
|
|
Творительный
Instumentalo
|
инжене́рами
|
магази́нами
|
ге́ниями
|
коня́ми
|
гвоздя́ми
|
|
Предложный
Prepozicia kazo
|
(о) инжене́рах
|
(о) магази́нах
|
(о) ге́ниях
|
(о) коня́х
|
(о) гвоздя́х
|
| Kazoj | Neŭtrala genro | ||||
|---|---|---|---|---|---|
|
Именительный
Nominativo
|
дела́
|
сё́ла
|
поля́
|
собра́ния
|
|
|
Родительный
Genitivo
|
дел
|
сёл
|
поле́й
|
собра́ний
|
|
|
Дательный
Dativo
|
дела́м
|
сё́лам
|
поля́м
|
собра́ниям
|
|
|
Винительный
Akuzativo
|
дела́
|
сё́ла
|
поля́
|
собра́ния
|
|
|
Творительный
Instumentalo
|
дела́ми
|
сё́лами
|
поля́ми
|
собра́ниями
|
|
|
Предложный
Prepozicia kazo
|
(о) дела́х
|
(о) сё́лах
|
(о) поля́х
|
(о) собра́ниях
|
|
La tria deklinacio
Al tria deklinacio apartenas inaj substantivoj sen finaĵoj en nominativo en singulara formo:
| Kazoj | Singularo | ||
|---|---|---|---|
|
Именительный
Nominativo
|
ло́шадь
ĉevalo
|
пло́щадь
placo
|
ночь
nokto
|
|
Родительный
Genitivo
|
ло́шади
|
пло́щади
|
но́чи
|
|
Дательный
Dativo
|
ло́шади
|
пло́щади
|
но́чи
|
|
Винительный
Akuzativo
|
ло́шадь
|
пло́щадь
|
ночь
|
|
Творительный
Instumentalo
|
ло́шадью
|
пло́щадью
|
но́чью
|
|
Предложный
Prepozicia kazo
|
(о) ло́шади
|
(о) пло́щади
|
(о) но́чи
|
| Kazoj | Pluralo | ||
|---|---|---|---|
|
Именительный
Nominativo
|
ло́шади
|
пло́щади
|
но́чи
|
|
Родительный
Genitivo
|
лошаде́й
|
площаде́й
|
ноче́й
|
|
Дательный
Dativo
|
лошадя́м
|
площадя́м
|
ноча́м
|
|
Винительный
Akuzativo
|
лошаде́й
|
пло́щади
|
но́чи
|
|
Творительный
Instumentalo
|
лошадьми́
|
площадя́ми
|
ноча́ми
|
|
Предложный
Prepozicia kazo
|
(о) лошадя́х
|
(о) площадя́х
|
(о) ночах́
|
Specialan deklinacion havas adverboj мать (= patrino) kaj дочь (= filino) . Tiuj ĉi substantivoj havas en ĉiuj kazoj (krom singulara nominativo kaj akuzativo) formigatan sufikson -ер-:
Diversdeklinaceblaj substantivoj
Dek neŭtralaj substantivoj je -мя:
kaj viraj substantivoj путь (= vojo) en singularaj genitivo, dativo kaj prepozicia kazo havas finaĵojn de substantivoj en 3-a deklinacio -и:
sed en instrumentalo akceptas finaĵojn de substantivoj en 2-a deklinacio -ем/-ём:
Deklinacio de neŭtrala substantivo je -мя
| Kazoj | Singularo | Pluralo | ||
|---|---|---|---|---|
|
Именительный
Nominativo
|
и́мя
nomo
|
зна́мя
standardo
|
имена́
|
знамёна́
|
|
Родительный
Genitivo
|
и́мени
|
зна́мени
|
имё́н
|
знамё́н
|
|
Дательный
Dativo
|
и́мени
|
зна́мени
|
имена́м
|
знамё́нам
|
|
Винительный
Akuzativo
|
и́мя
|
зна́мя
|
имена́
|
знамёна́
|
|
Творительный
Instumentalo
|
и́менем
|
зна́менем
|
имена́ми
|
знамё́нами
|
|
Предложный
Prepozicia kazo
|
(об) и́мени
|
(о) зна́мени
|
(об) имена́х
|
(о) знамё́нах
|
Al substantivoj je -мя en singulara genitivo, instrumentalo kaj prepozicia kazo kaj en ĉiuj kazoj en plurala formo oni aldonas derivadan sufikson al radiko -ен-/-ён-:
Al vortoj grajno, piedingo en genitivo en plurala formo oni aldonas sufikson al radiko -ян-:
Deklinacio de substantivo путь (= vojo)
| Kazoj | Singularo | Pluralo |
|---|---|---|
|
Именительный
Nominativo
|
путь
|
пути́
|
|
Родительный
Genitivo
|
пути́
|
путе́й
|
|
Дательный
Dativo
|
пути́
|
путя́м
|
|
Винительный
Akuzativo
|
путь
|
пути́
|
|
Творительный
Instumentalo
|
путё́м
|
путя́ми
|
|
Предложный
Prepozicia kazo
|
(о) пути́
|
(о) путя́х
|
Nedeklinaceblaj substantivoj
Al nedeklinacieblaj substantivoj apartenas tiuj, kiuj havas saman formon por ĉiuj kazoj:
Ĉirkaŭ ili troviĝas kiel komunaj sunstantivoj:
tiel ankaŭ nominacioj:
Al nedeklinaceblaj nominativoj apartenas:
-
multaj eksterlingvaj substantivoj kun vokalaj finaĵoj -о, -е, -и, -у, -ю kaj kun akcentitaj finaĵoj -а:
ра́дио (= radio) , метро́ (= metroo) , табло́ (= tabulo) , коммюнике́ (= komunikaĵo) , такси́ (= taksio) , рагу́ (= raguo) , кенгуру́ (= kanguruo) , меню́ (= menuo) , боа́ (= boao) , (рома́н) Дюма́ (= (romano de) Dumas) , (поэ́ма) Ге́йне (= (poemo de) Hejne) , (го́род) Суху́ми (= (urbo) Suĥumo) , (го́род) О́сло (= (urbo) Oslo) , (го́род) Баку́ (= (urbo) Bakuo) , (река́) Миссиси́пи (= (rivero) Misisipo) -
eksterlingvaj inaj familinomoj kun vokalaj finaĵoj:
(стихи́) Алиге́р (= (verkoj de) Aliger) , (рома́н) Во́йнич (= (romano de) Vojniĉ) -
rusaj kaj ukrainaj familinomoj je -о kaj -их/-ых:
Дурново́ , Франко́ , Черны́х , Долги́х -
mallongigitaj fortoj enhavantaj komencajn literojn aŭ silabojn:
ЕС , РАН , ООН , СНГ , ВДНХ , МГУ , сельпо kaj ktp.